Robin Williams en het kind in onszelf

Gelukkig had ik 'm nog, dat oude nummer van het Britse magazine VOX. Daarin een uitgebreid interview met acteur Robin Williams, die in augustus dit jaar overleed. 
Toen ik van zijn tragische dood (zelfmoord) hoorde, dacht ik kort daarna aan dat oude tijdschrift. Ik wist nog hoe goed het me destijds (mei 1992) deed het interview met Williams te lezen.   
Robin Williams was toen al een van mijn favoriete acteurs. Ik kende hem als de grappige Mork uit de comedyserie Mork and Mindy en van indrukwekkende rollen in films als Good Morning Vietnam, Dead Poets Society en Awakenings. 

Robin Williams in Hook

Aanleiding voor het interview in VOX was de film Hook. Hierin speelde Williams een volwassen geworden Peter Pan. Voor Williams had de film een duidelijke boodschap:  een band krijgen met je kinderen. 'Als volwassene ben je geneigd dit te negeren om andere dingen te bereiken. Maar je tijd met hen is kostbaar en gaat zo snel.'
In Hook wordt de door ambities verblinde advocaat Peter Banning weer Peter Pan. De volwassene herontdekt het kind in zichzelf. En dat sprak Williams aan. 'We kunnen tegelijkertijd zowel volwassene als kind zijn.'
Ook in het leven van de acteur voltrok zich een verandering. Jarenlange kampte hij met depressies en verslavingen. De dood van goede vriend John Belushi (in 1982) en de geboorte van zijn eerste kind (Zak Williams, 1983) luidden een keerpunt in. Dankzij discipline en therapie kwam Williams zijn problemen te boven. 
In het interview uit '92 kwam hij over als een evenwichtig man, vol wijsheid en compassie: 'We moeten geven om mensen. Doen we dat niet, wat is dan het doel van de mensheid? Hebzucht?'
In de de jaren na Hook bleef Robin Williams mooie - én diverse - rollen vertolken, zoals in Mrs. Doubtfire, Good Will Hunting, What Dreams May Come en One Hour Photo. En ja, soms las ik dat hij nog weleens kampte met depressies en dat zijn alcoholverslaving weer de kop opstak. Altijd dacht ik: die Williams komt er wel weer bovenop.
Tot die ochtend afgelopen augustus, toen ik het bericht van zijn overlijden las. Later vernam ik dat hij leed aan de ziekte van Parkinson, wat hem mogelijk mede tot zijn laatste daad bracht. Een triest verhaal. Liever denk ik daar niet aan. Nee, liever zet ik de dvd van Hook op. Om te zien hoe Williams transformeert van midlife workaholic tot Peter Pan. En hoe hij ons herinnert aan de band met onze kinderen. En het kind in onszelf.

Heel wat vragen

Werk, studie en een gezin met drie jonge kinderen. Een redelijk druk bestaan, waardoor ik de afgelopen maanden nauwelijks aan schrijven toekwam. Gelukkig had ik onlangs mijn - voorlopig - laatste examen: eindelijk wat meer tijd voor andere zaken. En dat komt goed uit.
Eerder dit jaar meldde ik dat op mijn werk een en ander gaat veranderen. We zitten in een zogeheten transitiefase, die ongetwijfeld gaat leiden tot een reorganisatie. Iedere medewerker heeft een plan van aanpak gemaakt, waarin hij/zij een bepaalde keuze moest aangeven. Zelf heb ik gekozen voor de optie 'verbreding'. Ik wil mijn inzetbaarheid verbreden en me niet richten op een specifieke functie. Om dat in te vullen ga ik me verder bezinnen op de toekomst. 
Een makkelijk traject is het zeker niet. Als de reorganisatie komt, behoud ik dan mijn baan? Of moet ik vertrekken en dus solliciteren naar een functie elders (binnen of buiten de organisatie)? En is het niet verstandig daar binnenkort mee te beginnen en niet mijn lot af te wachten? Wat voor functies ambieer ik zoal? Hoe liggen mijn kansen op de krappe arbeidsmarkt eigenlijk?
Kortom, heel wat vragen. Nu de tijd nemen om me daarop te bezinnen. Het zal nodig zijn: niet elke vraag heeft een simpel antwoord. 

Voor altijd oorlog?

There always has been and always will be war, zingt Jackson Browne in 'Say It Isn't True'. Helaas lijkt dit inderdaad zo. Er is altijd wel ergens een oorlog aan de gang. Momenteel in Oekraïne, Irak, Syrië, Mali, Soedan, Israël en Gaza, om maar wat landen te noemen. 

And when you think of all the people
In the cities of the world
Who could vanish in a moment
Say it isn't true
Say it isn't true
That there always has been and always will be war

Vaagt Jackson Browne hiermee alle hoop op een vreedzame wereld weg? Nee, hij zingt ook: Say it isn't true. 
In een interview uit 1983 - kort nadat de song uitkwam - vertelde hij dat hierin twee dingen naast elkaar staan. 'Ik denk dat het te maken heeft met de manier waarop we leven. We denken tegelijkertijd twee dingen. We bevinden ons voortdurend in situaties waarin we het één zeggen en het ander doen, iets weten en er tegengesteld aan handelen, iets geloven en iets anders doen.'

And you would think with all of the genius 
And the brilliance of these times
We might find a higher purpose
And a better use of mind

'Deze song moet je beschouwen als een gebed', gaf Browne nog aan. Ja, een gebed. En waarom ook niet? De mensheid blijft bepaalde fouten maken. Oorlogen komen en gaan en komen weer. Om moedeloos van te worden. Dan is bidden geen gek idee. Bidden om moed, om te blijven streven naar een wereld in vrede.
Voor altijd oorlog? Say it isn't true.

Jackson Browne: 'Say It Isn't True'

Een bizarre maand

Een bizarre maand loopt ten einde. Aanvankelijk was de sfeer in het land veelal opgetogen, dankzij de goede prestaties van Oranje op het WK voetbal.
Hoe anders was de stemming na de ramp met vlucht MH17. We lazen de verhalen over mensen die plots uit het leven waren weggerukt. We waren getuige van een politiek steekspel rond de lichamen van de slachtoffers. De indrukwekkende speech van minister Timmermans verwoordde de gevoelens van velen. En we zagen lange rouwstoeten op tv, zwarte auto's die gestaag voorbijreden langs rijen meelevenden.
De vrolijkheid van het WK voetbal leek lang geleden. Toch scheelde het slechts dagen. Vrolijkheid en verdriet, zo dichtbij elkaar, in juli 2014.

Een bemoedigende Dylan

Tussen wat oude tijdschriften kwam ik het sociaal jaarverslag 2004 van een vorige werkgever tegen. Er stond een stuk van mijzelf in over Kronieken, de autobiografie van Bob Dylan. Ik mocht namelijk schrijven over mijn favoriete boek van dat jaar. Logisch dat ik - als Dylanfan - voor Kronieken koos.

Zo schreef ik onder meer: 'Meereizend met His Bobness passeer ik hoogte- en dieptepunten. Ik leef met hem mee en raak onder de indruk van zijn doorzettingsvermogen. Dylan gaat creatief om met tegenslagen. Een bemoedigend boek vol verbeeldingskracht.'
Tja, 'een bemoedigend boek vol verbeeldingskracht'. Klinkt dat niet wat overdreven? Nee. Ik denk terug aan de herfst van 2004. Mijn toenmalige baan liep bijna ten einde. Het kantoor waar ik werkte zou medio 2006 worden opgeheven. Heerlijk om dan even weg te vluchten in Bob Dylans autobiografie vol beeldende taal. En om er moed uit te putten.
Neem nou Dylans verhaal Oh Mercy, genoemd naar het gelijknamige album uit 1989. Dylan vertelt over een periode waarin hij in een artistieke dip zit. 'De spiegel was gekeerd en ik kon de toekomst zien: een oude acteur rommelend in de vuilnisbakken achter het theater van de vergane glorie.'
Gelukkig zit Dylan niet bij de pakken neer en komt hij die moeilijke periode te boven, met een fraai album als resultaat. Fijn om te lezen als je zelf een steun in de rug kunt gebruiken. En dat doet zo'n verhaal.
Nu is het 2014. Ook bij mijn huidige werkgever staat mijn baan op de tocht. Een reorganisatie is op komst; mijn plek is allesbehalve zeker. Dat wordt nadenken over mijn toekomst en waarschijnlijk op zoek gaan naar een nieuwe baan. En maar gauw Kronieken herlezen. Ter inspiratie én bemoediging.

Twee Dylan-fans

Het was half elf 's avonds. De trein voerde mij de nacht in, op weg naar huis na een concert van Bob Dylan. Ik bekeek de setlist van Dylans vorige optreden, twee avonden eerder in Genève. De oude man naast mij, met kort grijs haar en baard, keek mee. 'Hij speelt nu elke avond dezelfde nummers', merkte hij op. Ik knikte.
We raakten aan de praat over het concert. Ik had ervan genoten, hij vond het niet zo best. Het optreden van twee jaar terug in Ahoy viel hem ook al tegen.
'Toch blijft u gaan', zei ik.
'Ja, het kan zo de laatste keer zijn. Dylan en ik zijn beide in de zeventig.'
Hij was een fan van het eerste uur. Vooral Dylans oude werk bekoorde hem. 'Als ik Blonde on Blonde opzet, zie ik weer de beelden van vroeger.' En hij noemde nog een reeks favoriete albums uit de jaren zestig en zeventig.
Ik vertelde hem over wanneer bij mij de vonk van Dylan oversloeg: maart 1998, toen ik de clip van 'Not Dark Yet' op tv zag. 'Not Dark Yet', een song van het veelgeprezen album Time Out of Mind. 'Een van de weinig goede nummers op die plaat', aldus de oude fan.
Ik was het niet met hem eens. Ook niet over bijvoorbeeld Love & Theft (2001) en Tempest (2012). Naar mijn mening meesterwerken, maar volgens de oude man bij lange na niet. De enige recente release die hem aansprak was Another Self Portrait, maar ja, die bevat opnames uit de periode 1969-1971.
Ondanks onze meningsverschillen voelde ik toch een soort verwantschap met de oude man. We zaten als fans van Bob Dylan naast elkaar, alleen was de Dylan van nu voor hem niet veel meer dan een herinnering. Een herinnering aan vroeger.
Op Utrecht CS namen we afscheid. Ik nam de trein richting Veenendaal-De Klomp, hij moest naar Tiel. Bij thuiskomst ging hij vast Blonde on Blonde draaien. Om zo de beelden van vroeger weer op te halen. 

Wilko Johnson omarmt het heden

Voor zanger-gitarist Wilko Johnson eindigde 2012 met heel slecht nieuws. Hij kreeg te horen dat hij aan alvleesklierkanker lijdt en nog maar kort te leven heeft. Zijn reactie op dit nieuws verbaasde hem. 'Ik voelde me opgetogen.' En dat voor iemand die zijn hele leven last had van depressies. Maar het positieve gevoel ging niet weg.

Wilko Johnson (foto Will Ireland/Getty Images)

'Het is alsof ik het vermogen heb gekregen om te leven in het moment, zonder te tobben over rekeningen of wat dan ook. Ik heb me nog nooit zo levend gevoeld. Ik omarm het heden.'

En dat blijkt. Johnson, die ooit furore maakte in de band Dr. Feelgood, treedt nog regelmatig op. En hij geniet van dingen die voor velen vanzelfsprekend zijn, zoals bomen, vogels, of zitten in de pub. 'Als ik mensen zie lopen op straat, denk ik: Jullie weten niet wat het is om te leven. En ik denk dat ze het niet zullen weten tot de dokter hun vraagt te gaan zitten en het gevreesde nieuws vertelt.'

(bronnen: Uncut, The Independent)